Kırşehir Express Gazetesi

ATATÜRK’ÜN KIRŞEHİR’E GELİŞİ – GÜNEŞ ŞAHİN

ATATÜRK’ÜN KIRŞEHİR’E GELİŞİ – GÜNEŞ ŞAHİN
Misafir Kalem( misafirkalem@kirsehirexpressgazetesi.com )
24 Aralık 2020 - 10:08

24 ARALIK MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN KIRŞEHİR’E GELİŞİNİN 101. YILI ÜZERİNE

Doç. Dr. Güneş Şahin

Heyet-i Temsiliye’nin Sivas’tan Ankara’ya gitmek üzere 18 Aralık 1919’da yola çıkışlarının bir durağı da o yıllarda küçük bir kasaba görünümünde olan Kırşehir olmuştur. Mustafa Kemal ve beraberindekiler, Kayseri’den Himmetdede-Mucur’a gelmişler buradan da Hacıbektaş’a hareket etmişlerdir.24 Aralık 1919’da Hacıbektaş’tan Kırşehir’e varan Mustafa Kemal ve Heyetini karşılayan ve çay ziyafetine davet eden KırşehirGençlerDerneği ekibinde M. Sıtkı Doğu (Hacıbey) ve Mustafa Hilmi Nural bulunmaktadır.Ömer Aydın Genç, Atatürk’ün Heyet-i Temsiliye Reisi sıfatı ile 24 Aralık 1919’da Sivas’tan Kırşehir’egeldiğigünlerdekirolünü kendi kaleminden şu ifadelerle anlatmaktadır: “Atatürk’ünKırşehirMüdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ne gönderdiğitebliğler ve çektiği telgraflar Kırşehir askerlik şubesi reisi Yüzbaşı Ali Haydar Bey vasıtası ile bana verilmiştir. Ben de vaziyetten halkımızı haberdar kılarak, onları yurt müdafaasıiçin ayaklandırmaya çalıştım. Arz ettiğim tamimlerden bir kısmı hala yanımdadır. Kırşehir’den Sivas Kongresi’ne murahhas olarak yola çıkacağım sırada kongre müzakeratını ikmal ederek dağılmıştı. Fakat Atatürk, Heyet-i Temsiliyearkadaşları ile birlikte Kayseri’ye ve Kayseri’den Kırşehir’euğrayarak Ankara’ya teşrifbuyurmuşlardı. Kırşehir’e muvasalatlarında bütün mekteplerin talebelerini bir araya cem ile istikballerine koşmuş ve geceleyin bir fener alayı tertip ederek ikamet buyurdukları eve gitmiş, orada vatan ve milletimizin istiklali etrafında bir nutuk iradetmiştim. Nutkuma; İstanbul’a gitmeyiniz burada birlikte çalışalımsözleri nihayet vermiştim. Bu nutkun ne kadar iyi bir intiba bıraktığını, sonraları Atatürk’ünyüksek huzurlarıyla şerefolduğum zamanlarda, Kırşehir’degeçirdikleri o gecenin tezahüratını kaydı işaretle hakkımda izhar buyurdukları kıymet yetmeyen teveccüh ve iltifatlarından anladım bunu, hayatımın en mukaddes hatırası olarak tekrarlamaktan kendimi alamıyorum. Bu teveccüh ve iltifatlara Fahrettin ve Naci paşalar gibi birçok zevat dahi bizzat şahitolmuşlardır. Hülasameşrutiyetinkılâbından beri icap ettikçe halka hitap etmekten geri durmuyorum. En büyük emelim mukaddes cumhurluğumuzunışıkları altında yurdumuzun ve ulusumuzun yeryü- zündeeşsiz sayılacak bir tekâmül ve tealiye mazhariyetini görerekgözlerimi kapamaktan ibarettir..” İşte bu tarihi an, Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti’nin Sivas’tan Ankara geçerken, Kırşehir’e gelmeleri ve kaldığıgün olan 24 Aralık günü kutlamalarına sahne olmaktadır.

Benim ve benim gibi çocukluğu ve gençlik yılları Kırşehir’de geçmiş hemen her Kırşehirli’nin hafızasında yer eden bu önemli gün, Kırşehir’in çetin geçen Aralık ayı kışlarının 24’ü sabahı Valilik bahçesinde gerçekleşirdi. Elbette çocukluk yıllarımızda, çok üşümekten olsa gerek, bu toplanmanın anlamını kavrayacak kabiliyette değildik. Kutlamalar hala aynı coşku ve ciddiyetle yapılıyor mu bilmiyorum, fakat ardımızda bıraktığımız onlarca yıla baktığımızda, Kırşehir gibi işgale uğramamış ve kurtuluş günü olmayan bir kent için bu ziyaretin anlamı oldukça değerli. Mustafa Kemal’in “sadecegeçerken uğramanın” ötesinde; aslında bir kamuoyu yoklaması niteliğine haiz söz konusu ziyareti, halkla kucaklaşması ve her şeyden öte bir yurt müdafaasının Kırşehir gibi Anadolu mirasının kadim birikimine sahip olan bu kentte destek göreceğinin bilincinde olmasında yattığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Kırşehir halkı Mustafa Kemal’i bağrına basmış ve Anadolu misafirperverliğinin en yüksek şuuru ile karşılamıştır. Atatürk’ün Kırşehir’e ziyaretlerini anma kutlamaları sonraki yıllarda büyük bir coşku ile sürmüştür. Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde tespit edebildiğimiz kutlamalarla ilgili belgeler bu coşkunun ve bilincin somut örneklerini verir bizlere. 1937’deki 18. Yıldönümü kutlamalarına baktığımızda kentte canlı tezahürleryaşandığını görmekteyiz. 24.12.1937 saat 14.30’da Kırşehir Valisi ve CHP Vilayet Başkanı MithatSaylam, Cumhurbaşkanı Atatürk’e
hitaben çektiği telgrafta o günkü coşkuyu “On sekiz yıl önce Kırşehirlilere ve Kırşehir gençlerine esirgemediğiniziltifatın şükran ve minnetleri bugün iftiharla tekrarlandı. İl halkının saygı ve minnetlerini arza yüksek izinlerini dilerim.” sözleri ile paylaşmıştır.Belediye Başkanı Turgut Çopurda,“Cumhur reisimiz Ulu Atatürk’e, buraya ayak başınızı sevinçle ve heyecanla hatırlayan Kırşehirliler bağlılıklarını tekrar ile saygılarının
kabulünü̈ dilerim”
ifadelerini kullanmıştır.Bağlılık telgrafı çekenler arasında Ticaret Odası Başkanı M. Esensoy da vardır. Esensoy da“Cumhur reisimiz Ulu Atatürk’e, büyük devletin yaratıcısı ulu önderinKırşehir iline gelişlerinin on sekizinci yıl dönümü̈ dolayısıyla sonsuz kere alaka ve minnettarlık arz eyleriz.” diyerek ortak duygularını belirtmektedir. Telgraflar içinde Halkevi Başkanı Ömer Aydın Genç’in de ifadelerinden anma törenlerinden duyulan memnuniyet ve heyecan okunmaktadır. “Kemal Atatürk Ulu Cumhur reisimiz, ilimize ilk ayak basmak şerefini bize bağışladığınız o unutulmaz günün yıl dönümünü kutlayan halkevimizin sonsuz saygı ve bağlılıklarınıyüce katınıza sunma vesilesi ile kurtarıcı ellerinizden öperim, Kırşehir Halkevi Başkanı Ö. Genç”

Atatürk Mithat Saylam, Turgut Çopur ve M. Esensoy’a hitaben ayrı ayrı yanıt vermiştir: “Kırşehirlilerin bana karşı gösterdikleri yüksek hislere teşekkür ederim” 25 Birincikanun 1937, K. Atatürk.

Atatürk’ün 24 Aralık 1919’da Kırşehir gelişinin 1948’de 27. yılı münasebetiyle Ziya Kılıçözü, Ömer Aydın’ın aziz ruhuna itafen o günün anısına bir yazı kaleme alır. Mustafa Kemal’in misafir olduğuÇopur Sait Efendi konağındaki o günşöyle tasvir edilir: “O, balkonda… Rahmetli Ömer Aydın Bey Hocamız, halkın duygularını coşkun bir dille anlattı ve sonra; derin bir ilahi sessizlik coşkunalkışlarlaçınladı… Gözler onun gözünde, halk ve gençlik bir kalp olarak onu dinliyor o söylüyor…, O Namık Kemal’in meşhur “Vatanın bağrınadüşman dayarsa hançerini, Bulunur kurtaracak bahtı kara maderini” dizelerini okudu. Heyecan derin ve içli bir teessüredönmeküzere idi. Halk bu müjdeninverdiğisevinçle sabahlara kadar heyecan dalgaları içindeyasadı. O’nu doğangüneşle beraber Ankara’ya uğurladık.”

Atatürk’ün 24 Aralık 1919’da Kırşehir’i Ziyaretinde kaldığıÇopur Sait Efendi Konağı- Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi, FK38_G12_B12001.

Atatürk’ün 24 Aralık 1919’da Kırşehir’i Ziyaretinde kaldığıÇopur Sait Efendi Konağı, Arka Cepheden. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi, FK 38_G4_B4001.

Atatürk’ün Kırşehir’i ziyaretini anma etkinlikleri, KırşehirValiliği’ninhazırladığı resmi programa uygun biçimde belediye ve halkevinin desteğiyle, özellikleöğrencilerin aktif olarak katıldığı farklı etkinliklerle uzun yıllar devam etmiştir. Kentte her yıl mutad olarak Atatürk koşusunun tertip edildiğini görmekteyiz. Kutlamalarda ortaokul ve lise öğrencileri atlet olarak koşar ve bitişe ulaşırlar. Koşular Kılıççı Köprüsünden başlayarak millet bahçesinde (bugün şehir stadyumunun bulunduğu alan) son bulurdu. Kılıççı köprüsü, cumhuriyetin erken yıllarında kentte gerçekleştirilen hemen hemen bütün anma törenlerinde simgesel bir mekân konumundaydı.

Kılıççı Köprüsü Krt_008375 .İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv.

Millî Mücadele ruhunun filizlendiği yıllarda, Anadolu’nun her yerinde başlayan kurtuluş mücadelesinin teşkilatlı bir biçimde ilerleyeceği bizzat Mustafa Kemal’in Kırşehir Gençler Derneği’nde Kırşehirlilere hitaben yaptığı şu konuşma ile anlam bulur: “Milletimiz teşkilât düşüncesini henüz aklına sokmamıştır. Çoğunlukla bunu hükûmete bırakır. Bu, milletimizin öteden beri alıştığı bir ahlâktır. Büyüklere saygı iyi bir ahlâktır. Fakat, zaman, olaylar ve tecrübeler gösterdi ki kendiliğinden milletin duyarlı olması ve düşünmesi gerekir. Her ne şekilde ve nitelikte olursa olsun sonraya bırakmamak gerekir, bırakırsa bugünkü sonuç oluşurKırşehir Gazetesi, 30 Aralık 1919. (https://www.atam.gov.tr/ataturkun-soylev-ve-demecleri/kirsehir-gencler-dernegindeki-konusma) Dolayısıyla Mustafa Kemal Atatürk’ün 100 yıl önce bugün Kırşehir’e gelişleri üzerine düşünmek, günün anlam ve önemini idrak etmek kentimiz adına sadece bir anma programı olmanın ötesinde şüphesiz daha derinlikli bir anlam ifade etmektedir.Atatürk’ün Kırşehir’e gelişlerinin 101. Yılını saygıyla ve şükranla anıyorum.

23.12.2020/Doç. Dr. Güneş ŞAHİN

(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Tarih Eğitimi ABD. e-mail: gunessahin@comu.edu.tr)

 

Kaynakça

Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivi, FK 38_G4_B4001.

Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi EnstitüsüArşivi, FK38_G12_B12001.

Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Yer No: VII-2-C Fihrist No: 1-498.

Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Yer No: VII-2-C Fihrist No: 1-504.

Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Yer No: VII-2-C Fihrist No: 1-495.

Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Yer No: VII-2-C Fihrist No: 1-497.

Belediyeler Dergisi, S. 29, Ocak, 1938, Ankara, s. 56.

Krt_008375 .İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv.

Sırrı Kardeş̧, Heyet-i Temsiliye  ve Mustafa Kemal Kırşehir’de, Ulus Basımevi, Ankara 1950, s. 25-30.

Ziya Kılıçözü “Mustafa Kemal Geliyor”, Filiz, 05.01.1948, S. 4, s. 9.

Cevat Hakkı Tarım, AtatürkKırşehir’de, Memleket Matbaası, Ankara 1956.

Güneş Şahin, Bozkırda Bir Kültür Yuvası: Kırşehir Halkevi (1936-1951), Grafiker Yayınları, Ankara 2017.

Veli Ünsal; Hasan Karaköse; Murat Tuğluca; Yaşar Özüçetin, ,Kırşehir (Siyasi Tarih ve Kırşehir Tarihi Bibliyografyası), Ed. Yaşar Özüçetin, Gökçe Matbaacılık, Ankara 2013, s. 236-238.

Sitemizde yayınlanan haberlerin telif hakları gazete ve haber kaynaklarına aittir, haberleri kopyalamayınız.